Crónica dun desastre climático anunciado

Crónica dun desastre climático anunciado

Silvia Ribeiro

A COP21 prevé un sistema de accións voluntarias sen compromisos vinculantes, lexitimando novas falsas solucións e perigosas tecnoloxías.

O cambio climático existe e é grave. Cifras máis ou menos, todas as análises converxen: para evitar que o planeta siga a quentarse con impactos devastadores urxe reducir drasticamente as emisións de gases de efecto invernadoiro (GEI), consecuencia do sistema de produción e consumo con combustibles fósiles como petróleo, gas e carbón. Os sectores que máis GEI emiten son extracción e xeración de enerxía, sistema alimentario agro-industrial -incluída deforestación e cambio de uso de chan?- construción e transportes.

Con todo, as reducións necesarias e como garantir que os principais responsables (países e empresas) deixen de contaminar o clima de todos e minar o futuro das nosas fillas e fillos, non está na axenda do próximo encontro mundial sobre o clima que se realizará en París o próximo decembro.

No seu lugar, a 21 Conferencia das Partes (COP21) da Convención Marco de Nacións Unidas sobre Cambio Climático (CMNUCC) que se reunirá as dúas primeiras semanas de decembro prevé condonar un sistema de accións voluntarias, chamadas contribucións previstas e determinadas a nivel nacional (CPDN ou INDC, polas súas siglas en inglés) sen compromisos vinculantes nin real supervisión internacional, lexitimando novas falsas solucións e perigosas tecnoloxías. De paso terminarán de enterrar o proceso multilateral de negociacións para enfrontar esta crise global.

O precedente deste próximo acordo-non acordo (trátase de legalizar que cada país faga o que queira) foi o Protocolo de Kyoto, un acordo internacional vinculante que estableceu que os principais países emisores, responsables da maioría de GEI, reducisen en 5 por cento as súas emisións por baixo do nivel de 1990. O total de emisións era entón 38 xiga toneladas equivalentes de dióxido de carbono anuais (equivalentes porque hai outros gases de efecto invernadoiro).

EEUU, principal emisor histórico e segundo actual, nunca asinou o Protocolo de Kyoto e seguiu aumentando as súas emisións. Ao 2010, as emisións globais, en lugar de baixar, aumentaran a 50 xiga toneladas anuais. Nese ano, China pasou a ser o primeiro emisor, agora con 23 por cento do total, seguido de EEUU (EU) con 15.5 por cento. Pero acumulado, EU é responsable de 27 por cento de emisións desde 1850. Con 5 por cento da poboación mundial, usa 25 por cento da enerxía global e as súas emisións de GEI per cápita son máis de mil 100 toneladas por persoa mentres en China son de 85 toneladas por persoa. Cabe notar que o desenvolvemento actual de China segue o mesmo modelo destrutivo de produción e consumo industrial, con crecentes brechas de desigualdade interna.

Esta nova realidade de emisións de países emerxentes afirmou aos principais emisores históricos a esixir que todos debían reducir, aínda que eles non o facían nunca. Bloquearon unha nova etapa do Protocolo de Kyoto e aproveitaron para minar o principio de responsabilidades comúns pero diferenciadas que fora un alicerce da CMNUCC.

Para a COP 21, por primeira vez cada país debe entregar á Convención o seu plan de contribucións previstas, e como son determinadas a nivel nacional, o secretariado limítase a contabilizar o que significan. A fin de outubro 2015, entregáronse as contribucións previstas de 146 países. Segundo o Programa de Nacións Unidas para o Medio Ambiente, eses plans tradúcense nun aumento de 3 a 3.5 graos na media global ao 2100, case o dobre do límite oficial acordado de máximo 2 graos e moito máis de 1.5 graos que os estados insulares, a maioría de países do Sur e organizacións da sociedade civil consideran máximo aceptable para non morrer baixo as augas, sufrir violentos furacáns, secas e falta de alimentos.

As medidas propostas polos grandes emisores históricos son altamente insuficientes, mesmo en termos formais. Unha análise de organizacións ambientalistas, sindicais e sociais, aplicando un criterio de contribucións xustas por país (tomando en conta responsabilidade histórica e capacidade de facer reducións segundo nivel económico actual debido á industrialización que provocou as emisións) mostra que EEUU, Xapón e Europa nin sequera chegan a 20 por cento do que deberían reducir. Pola contra, os países máis pobres, contribúen máis do que nunca causaron e algúns países emerxentes (China, India) propoñen moito máis que a súa xusta parte per cápita.(civilsocietyreview.org).

É unha perspectiva reveladora, a pesar de que non toma en conta outro aspecto fundamental: como se compoñen esas contribucións que farían os países. Porque ademais de insuficientes, a maior parte das súas contribucións baséanse non en reducir emisións, senón en compensalas con mercados de carbono, con técnicas de xeo enxeñería como captura e almacenamento de carbono (CCS) con mal chamada bioenerxía que devasta ecosistemas e compite con produción de alimentos, e con programas perversos contra comunidades campesiñas e indíxenas, como a agricultura climáticamente intelixente e REDD+para bosques.

Ademais de anunciarnos que aumentarán as emisións, as medidas propostas van contra as comunidades e movementos que teñen alternativas reais, viables e posibles para saír da crise. A COP21 diríxese a consolidar un crime histórico. Pero non será sen denuncia e resistencia desde abaixo.

* Investigadora do grupo ETC

La Jornada

Fonte: https://www.lahaine.org/mundo.php/cronica-de-un-desastre-climatico